Leiderschap in samenwerking. Waarom is mijn plek mijn plek?
Van hoe naar waarom
Met TIM worden we vaak gevraagd voor maatwerk bij interne bijeenkomsten in organisaties. Jarenlang ging dat typisch over de waarden die nagestreefd werden. Het HOE. De nieuwste versie van de missie/visie wordt dan op tafel gelegd. Vaak vormgegevens tijdens participatieve workshops. Die vertelt op welke manier de strategie voor de komende jaren zal uitgerold worden. Bijvoorbeeld met de nodige integriteit. Of met de focus op onderling vertrouwen. Of vol daadkracht.
Dat gebeurt nog steeds en spelen over waarden is heerlijk om te doen en uiterst relevant. Waarden van theorie op papier omzetten in realistische situaties geeft meer betekenis. We zorgen daarbij steevast voor erkenning van en respect voor de menselijke kanten of botsende krachten in het waardengedreven handelen.
Wat we de laatste tijd zien in de aanvragen is een verschuiving van het HOE naar het WAAROM in de thema’s. Steeds meer bedrijven leggen in hun marketing de nadruk op het waarom van hun product of dienst, al dan niet omdat Simon Sinek (“People don’t buy what you make, they buy why you make it.”) het zegt. Dat kan eigenlijk niet zonder dat organisaties en de mensen erin ook zelf nadenken over het waarom van hun werk. Deze focus op zelfsturing, en dus persoonlijk leiderschap, zorgt ervoor dat “improvisatietheater” zelf steeds vaker het voorwerp van illustratie en onderzoek is, en niet enkel een middel om hoge betrokkenheid te genereren. In het exploreren van het concept intrinsieke motivatie maken we bijvoorbeeld de parallel tussen medewerkers in een organisatie en acteurs op scène.
Op de werkvloer
Om te floreren in hun professionele leven helpt het dat medewerkers kunnen stilstaan bij hun persoonlijke zingeving en engagement. Zodat ze zich met een duidelijke richting en meer brandstof kunnen verbinden aan hun organisatie. Of aan een andere.
Op de scène
Een personage in een stuk heeft op dezelfde manier richting nodig. Dialooglijnen afleveren ondersteund met mooi fysiek spel is niet genoeg. Een acteur moet de motieven en de intenties van zijn personage doorvoelen om het geloofwaardig te kunnen neerzetten.
Samenwerking in leiderschap. Ik leid, jij leidt, zij/hij leidt.
De improvisatietheatergroep als illustratie
Al die zin zoekende en vindende mensen functioneren niet meer zo goed in oude hiërarchische modellen. Men trekt steeds vaker de kaart van meer autonome teams, van verbindend en generatief leiderschap. Wij als improvisatietheatergezelschap presenteren onszelf dan met plezier als voorbeeld: geen regisseur (manager), geen lange repetitie (project) voor de voorstelling (delivery). We verwezenlijken eigenlijk de limiet van korte sprints in het agilewerken: creatie en uitvoering vallen immers volledig samen bij improvisatietheater. En we leggen in de duiding van die scènes die over onszelf gaan, de nadruk op onze eigen overtuigingen van wat nodig is om dit werkelijk waar te maken.
Opgepast voor de gladde vloer
Want voor je het weet glijd je uit. Ook als improvisatiegezelschap. De verleiding is immers groot om op het intellectuele niveau te blijven hangen. In een zee van ideeën jezelf en anderen voorbij te hollen of vast te lopen. Samenwerking in een een zelfsturend team kan dan snel ontaarden in een zootje van zowel botsende als angstvallig vluchtende ego’s. Of in giftige waters omdat de posities die mensen innemen, en die onvermijdelijk zijn, verborgen gehouden worden en daardoor elke gezonde dynamiek van het statusspel in de weg staan.
Leiderschap in samenwerking betekent dat ieder op zijn manier mee zorg draagt voor de de richting, en dit in voortdurende dialoog. Dat vraagt dat mensen zich met elkaar verbinden. Van hoofd naar hart dus.
De improvisatiecyclus
Om dat alles tastbaarder te maken onderscheiden we drie fasen in een cyclus. Je kan die fasen zien over het geheel van bijvoorbeeld een verandering in de werking van een team of bij het aannemen van een nieuwe taak. Maar evengoed op microniveau tussen elke repliek binnen een diaoloog tussen twee mensen.
- Controle en oordelend denken loslaten. Plaatsmaken voor frisse nieuwsgierigheid over wat op je afkomt. Daarbij echt luisteren.
- Connectie maken. Zowel met jezelf (hallo emotie, hallo eigen wil…) als met de ander. Jezelf kwetsbaar en ontvankelijk neerzetten. Elke vorm van cynisme durven laten gaan. Bouwen aan vertrouwen. Dit is de vertragende stap om goed te kunnen aansluiten bij de werkelijkheid.
- Springen. Aan de slag gaan. Des te meer men in de vorige stap durfde vertragen, des te groter de versnelling waarmee de actie kan plaatsvinden. Met aan het roer degene die op dat moment het mees aangewezen is om te sturen. Wij geloven niet in iedereen een beetje leider. Wel in heel sterk leiden en heel hard volgen. En in rolfluïditeit.
En ondertussen blijven waarnemen, aandachtig en alert blijven. (Zombies kunnen niet improviseren.)
Zodat het een cyclus wordt. De improvisatiecyclus.
> Ontdek nog meer typische organisatie-thema’s die Inspinazie Nue bespeelt
> Voor wie vreest dat wij geloven dat je altijd en overal moet improviseren. Echt niet.